Alleen blijft ze achter. Naast haar ligt het lijk van een man die ze net uit zelfverdediging heeft moeten doden. Die op zijn beurt weer verantwoordelijk is voor de dood van haar vrienden. Een slasherfilm eindigt vrijwel altijd metzo’n scene. Een jongedame die een moordpartij overleeft, ook wel ‘the final girl’ genoemd. Een zoektocht naar de herkomst van de final girl en waarom er geen final boy is.
Als eerste is het belangrijk om te weten wat een slasherfilm is. Volgens de encyclopedie is de definitie van een slasherfilm als volgt: “Een slasherfilm is een subgenre van de horrorfilm. Films binnen dit genre draaien altijd om een gemaskerde seriemoordenaar, die zijn slachtoffers stalkt en op gruwelijke wijze vermoordt. Die moordenaar kan een psychotisch persoon zijn of een bovennatuurlijk wezen. De slachtoffers van de moordenaar zijn doorgaans tieners en adolescenten, die meestal iets op hun kerfstok hebben of er een verboden levensstijl op na houden zoals drugsgebruik.” Denk ter verduidelijking aan Halloween waarin Michael Myers het leven van zijn zus zuur maakt. Of aan Friday the 13th waarin Jason Voorhees achter de zomerkampbegeleiding aan zit. Freddy Krueger pakt je in je dromen in A Nightmare on Elm Street en in Scream worden tieners lastiggevallen door Ghostface. Een final girl is dus het meisje dat zo’n film overleeft.
In het boek Men, Women, and Chain Saws: Gender in the Modern Horror Movie (Carol J. Clover) uit 1992 wordt de final girl beschreven als een meisje dat zich keurig gedraagt, meestal nog maagd is en niet zo dom en losbanding is als haar vrienden. Ze ruikt als eerste onraad en heeft vaak een jongensachtige naam, zoals bijvoorbeeld Sidney uit Scream. Gedurende de film verandert ze van een verstopte muis in een ware strijder die de moordenaar wel zelf zal confronteren, omdat ‘ze klaar is met vluchten’.
Voor zover bekend is de allereerste final girl Laura Stanhope (gespeeld door Irene Dunn) uit de film Thirtheen Women (1932, tevens ook de eerste slasherfilm), al werd ze op het einde wel gered door een man. Er volgden velen na haar, waaronder Laurie Strode (Jamie Lee Curtis) uit Halloween en Alice Hardy (Adrienne King) uit Friday the 13th. Overigens was Alice de eerste die niet gered werd door een man, maar zelf de klus heeft geklaard. Nancy Thompson (Heather Langenkamp) uit A Nightmare on Elm Street heeft het ook allemaal zelf moeten doen, omdat de mannen uit haar omgeving niet echt behulpzaam waren. Sidney Prescott uit Scream was de eerste die geen maagd meer was.
Volgens Clover leven we als publiek liever met zo’n vrouw mee dan met een man. We voelen haar angst en juichen harder als ze het uiteindelijk overleeft. Bij mannen zouden we kunnen denken dat slachtoffer en moordenaar gelijk zijn en dan is er geen spanning meer te vinden in de strijd. Dus dan haak je als kijker af. Rudi de Boer (filmdeskundige en –docent) deelt die mening: “ Vrouwen zijn een stuk kwetsbaarder. We vinden het toch erger als een vrouw vermoord dreigt te worden dan wanneer een man dit zou overkomen.” Volgens hem speelt het ook mee dat het meisje meestal als een nerderig type wordt neergezet die tegelijkertijd stoer en afhankelijk kan zijn. Een voorbeeld voor jonge vrouwen. “Het is een soort feminisme light”.
Maar is dit niet een ouderwetse gedachte? Anno 2017 is de filmwereld met zijn tijd mee gegaan en worden er reboots gemaakt met vrouwen in plaats van mannen. Ghostbusters en Oceans Eight zijn daar goede voorbeelden van. Dus waarom niet een keer andersom? Laat een man eens achterna gezeten worden een gemaskerde gek en het als enige overleven of nog beter: gered worden door een vrouw.
“Slasher is het commercieelste genre van Hollywood. Het concept loopt goed en ze durven er bijna niet mee te experimenteren. Als zo’n film flopt, verliezen ze miljoenen dollars”, gaat De Boer verder. Waarom er bij andere genres wel geëxperimenteerd wordt, blijft speculeren. Wellicht dat de grote namen die aan andere projecten gekoppeld zijn een garantie zijn voor succes. In slasherfilms spelen toch vaak de beginnende en onbekende acteurs en actrices en dan kan je als filmstudio niet het risico gaan lopen dat je geld verliest. Met die namen trek je geen publiek, maar wel met iemand die tieners vermoord met een groot mes/bijl/ander gereedschap. Floppen bij andere genres is dan dus minder erg, omdat bekende namen altijd wel voor wat winst zorgen. Stop je een bekende naam in een slasherfilm dan zal er waarschijnlijk ook winst gemaakt worden en zal er dus meer ruimte zijn om dingen anders te doen. Kijk naar Cabin in the Woods die Chris Hemsworth als één van de hoofdrolspelers heeft. Hij was toen net wereldberoemd geworden door zijn rol in Thor.
Volgens De Boer is Scream een slasher waarbij experimenteren wel goed uitpakte. “Deze film heeft een beetje alle regels uit vorige slashers opgesomd en aan zijn laars gelapt en je zag de slashers die daarna kwamen daardoor steeds wat veranderen”. Zoals Cabin in the Woods waarbij niet een moordenaar, maar een heel kantoor achter alles zat. Uiteindelijk overleefde niemand dit. In de reboot van Friday the 13th (2009) wordt gesuggereerd dat er een final girl is. Ze voldeed aan alle criteria, maar overleefde het niet. Stay Alive is een twijfelgeval. Het gaat om gamers en een moordend computerspel. Hier is een jongen met het achtergrondverhaal, maar er overleven meerdere mensen. Alleen Cabin in the Woods is van die drie goed ontvangen door het publiek. Geen wonder dat Hollywood het houdt bij wat goed werkt.
Over een final boy is zo goed als geen informatie te vinden. Alleen Chassity van The Horror Honeys (een horrorfilmblog) heeft een pleidooi geschreven voor de final boy. Ze komt met twijfelachtige voorbeelden, zoals Alex Browning (Devon Sawa) uit Final Destination en John uit Halloween: H20. Noemen we die eerste film een slasher als de dood zelf achter je aan zit? En wat betreft John; mag je jezelf een final boy noemen als je meerdere malen gered wordt door je moeder (die dan wel weer Laurie Strode is)? Maar ze legt wel duidelijk aan de hand van deze films uit dat als er een final boy is, dat er dan geen final girl meer hoeft te zijn en dan kunnen vrouwen dus weer andere rollen spelen dan alleen maar sloerie of laatste overlevende. Zoals bijvoorbeeld Clear uit Final Destination die zo in Alex geloofde en hem hielp, waardoor hij uiteindelijk deed wat hij moest doen en het overleefde.
Zolang wij als publiek liever nog kwetsbare vrouwen zien overwinnen, ziet het er niet naar uit dat er een final boy zal komen. En zolang de final girl voor Hollywood nog steeds werkt, zullen zij waarschijnlijk ook niet overstag gaan. “Ik zou ook nog graag een film zien over een groep homoseksuelen die op vriendenweekend gaan waarvan er dan uiteindelijk één overblijft. Dat zou pas vernieuwend zijn.”, sluit Rudi de Boer af.